Verstrikt in het Servische moeras
in: De Groene Amsterdammer Het Groene Lab (27 januari 2023)
Mensensmokkelaars zijn zelf vaak jonge vluchtelingen, schrijft Channa van der Horst, die een paar maanden met ze meeleefde in Servië. Hoe meer grenzen Europa bouwt, hoe meer smokkelaars er nodig zijn.
Dit stuk heb ik samen met haar geschreven, op basis van haar dagboekaantekeningen.

Landbouw en natuur kunnen heel goed samen, laten boeren en natuurbeschermers in de Ooijpolder bij Nijmegen zien. De sleutel is een oud geheim: de heg.
De wereld van kaasboer Floor de Jong, actief voor Farmers Defence Force en de SGP, staat mijlenver af van die van de gemiddelde stedeling. Is er in een gesprek van mens tot mens nog gedeelde grond te vinden?
Waterstof, lithium, kobalt, fosfor. In de afgelopen maanden onderzochten Sanne Bloemink en ik verschillende elementen die nodig zijn voor een duurzame toekomst. We stuiten op allerlei inspirerende initiatieven en ontwikkelingen, maar dat neemt niet weg dat één vraag steeds prangender wordt: kunnen we wel blijven willen wat we nu willen? Kunnen we onze luxe en digitale levensstijl, gebaseerd op grenzeloos en goedkoop, wel voortzetten als we de zorg om de aarde écht ernstig nemen?
Wat zijn mensen toch gekke wezens, dat ze de natuur willen temmen, zingen de vogels, in de muzikale landschapsvoorstelling Het verdriet van de Zuiderzee.
Om windmolens en elektrische auto’s te maken kunnen we niet zonder zeldzame aardmetalen uit China. Maar wat als China niet meer wil leveren? Of niet meer kan?
De Vlaamse psycholoog Mattias Desmet ziet een groeiende hang naar totalitarisme in de westerse maatschappij. ‘De bevolking snakt naar een overheid die de controle pakt.’
Dat er crises komen is duidelijk, zegt de Zweedse milieuwetenschapper Carl Folke. De vraag is of we vervallen in barbaars gedrag of dat we samen verhalen vinden om nieuwe wegen in te slaan. ‘We zetten veranderingen in gang die veel onzekerheid met zich meebrengen.’
In de stikstofstrijd lopen feiten, meningen en verdachtmakingen dwars door elkaar heen. Gelukkig is er een nuchtere wetenschapper die al decennia de stikstofdepositie in heel Nederland bijhoudt. Niet met modellen, maar met korstmossen.
Kobalt is vooralsnog onmisbaar voor een duurzame economie, want zonder kobalt geen smartphone en elektrische auto. Maar winning op aarde is slecht voor mensenrechten en milieu. Moeten we de zee in? De ruimte?
